Eigen schuld

Eigen schuld

door | okt 26, 2018 | actueel, Ervaringsdeskundigen

Geschreven door Debby Lost.
Dit is niet haar eigen verhaal, maar een verhaal dat ontstond nadat de schrijfster geïnspireerd raakte door de verhalen van anderen. Een fictief verhaal over iemand die leeft met schulden.

Afgelopen nacht werd ik wakker van een mug….
En toen kon ik niet meer slapen vanwege een olifant.
Ik heb zorgen. Ik heb stress. Ik heb schulden.
Ik vind het moeilijk om te vertellen, maar ik vertel het nu toch.
Niet alleen voor mezelf, maar ook voor anderen.
In de hoop dat u het systeem verandert, in de hoop dat u mij helpt…

Ik heb het al verteld. Ik heb het steeds opnieuw verteld.

Ik heb het verteld in het buurthuis (twee wijken verderop, want ik wil niet dat ze in de buurt weten dat ik m’n geldzaken niet op orde heb). Ik heb het verteld op de school van m’n kinderen. Ik schaamde me kapot, maar mijn dochtertje kan dit jaar niet mee met het schoolreisje naar de Efteling.
Ik heb het verteld bij de voetbalclub van m’n zoontje, waar hij vanaf moet.
Ze willen me wel helpen met de contributie, maar wat dacht je van voetbalschoenen, sokken en scheenbeschermers? Benzinegeld om die kids naar uitwedstrijden te rijden? Snacks uit de voetbalkantine? Voetbalkamp?
Ik heb het verteld bij de gemeente. In zo’n halfopen glazen hok, want de gemeente wil “transparant zijn”. Nou, ik niet, als ik over mijn privézaken vertel. Die ambtenaar had het over “eigen verantwoordelijkheid”, “zelfredzaamheid” en “participeren in de doe-democratie”. De doe-democratie? Doe het lekker zelf zeker! Ze gaan nu vast ook bezuinigen op armoede…. Ik zeg: Mensen met schulden alles zelf laten oplossen, dat is net als memory spelen met demente bejaarden.
Ik heb het verteld bij de belastingdienst. “Leuker kunnen we het niet maken”, zeggen ze. Maar ik zeg: “De Belastingdienst? Geef nooit op!” Ik bel de bereikbaarheidsdienst, krijg ik het antwoordapparaat: “We zijn nu even niet bereikbaar.”

Steeds opnieuw hetzelfde verhaal. Man, ik heb zoveel kastjes en muren gezien, ik zou m’n eigen Ikea kunnen beginnen!

Steeds weer formulieren invullen met steeds weer dezelfde informatie. Dat ambtenaren letters vreten, oké, maar van een simpel iemand als ik verwachten ze ook dat ik alles begrijp en foutloos invul. Want anders is het helaas pindakaas. Dan kom ik onderop de stapel en moet ik alles weer opnieuw invullen. Ik ben grootgebracht op straat, niet gesocialiseerd door de staat. Ik ben geen schrijver. Ik ben een prater. Daarom vertel ik mijn verhaal.
En vraag u:
Help me!
Maak het moeilijker om schulden te maken.
Maak het makkelijker om er weer uit te komen.
Help me!
Laat mensen zoals ik niet verzuipen door al die professionals, loketten, formulieren, ..
Help me!
Geef me één vaste contactpersoon aan wie ik mijn verhaal kan vertellen, die ik kan vertrouwen, die samen met mij orde in de financiële chaos schept!
…En nou hoor ik u denken: “Eigen schuld, dikke bult!”
Ik heb fouten gemaakt, maar ik had niet door dat ik langzaam in drijfzand wegzakte.

Is alles dan mijn schuld?

Ik heb geld van toeslagen gebruikt om kerstcadeautjes voor m’n kinderen te kopen. Alleen moest ik drie jaar later die toeslagen –maal drie- terugbetalen, omdat ik er door een “misrekening” toch geen recht op bleek te hebben…
Ik heb bij de Wehkamp op afbetaling een elektrische kachel gekocht, toen het zo koud was. Toen het regenwater door het lekke dak van mijn huurwoning langs het K3-behang in de kamer van mijn dochter liep. De rekening van de kachel kwam later. Die was ik door de stress vergeten te betalen. Door alle incassokosten is die kachel nu goud waard. Als de deurwaarder nou maar niet straks ook nog die kachel meeneemt…

Ik heb schulden.

Is het mijn schuld dat mijn dochter zich niet onder de stoelen van de bus kan verstoppen, als die terugkomt uit de Efteling?
Is het mijn schuld dat mijn zoontje niet meer mag dromen dat hij Cristiano Ronaldo kan worden, later, als hij groot is?
Is het mijn schuld dat we aan het einde van de maand vaak niks anders eten dan diepvriespatat omdat ik het vertik om naar de voedselbank te gaan?
Is het mijn schuld dat mijn huurhuis tocht en lekt, dat de schimmel op de muren staat en dat mijn energierekening elke maand weer torenhoog is?
Help me! Ik ga langzaam kopje onder, trek me uit dit drijfzand! Verander het systeem!
Of moet ik soms eerst op straat staan met m’n kinderen, met een alleen nog een plastic tasje met een onderbroek en een tandenborstel?
Weet je? Als ik dood ben dan laat ik me wel cremeren, dan heb ik het tenminste ook eens een keertje lekker warm… En dan ben ik eindelijk schuldenvrij.

WARM gesprek met Jaime

WARM gesprek met Jaime

door | okt 16, 2018 | actueel, Bedrijven, Warm Incasseren

Na 5 jaar te hebben gewerkt in de incassosector, besloot Jaime Jorba Bos dat het anders moest en richtte samen met Jeroen van Amerongen Faircasso op. De missie: Nederland aan het sociaal incasseren krijgen en zorgen dat mensen uit de schulden komen, in plaats van nog dieper in de problemen. Overheid, bedrijfsleven, deurwaarders én incassobureaus, iedereen moet meedoen. Hoe en waarom vertelt Jaime 17 oktober tijdens de workshop ‘Eerlijke Incasso’ tijdens Wereldarmoededag in de Pauluskerk. Hierbij een voorproefje!

Wat klopt er niet aan het incassobeleid?

“Het begint al met een conflicterend belang tussen leveranciers en incassobureaus. Leveranciers, zoals energiebedrijven en woningcorporaties, willen goed betalende klanten. Mensen die niet betalen kosten tijd en geld, daar moet je achteraan. Daar schakelen ze incassobureaus en deurwaarders voor in. Maar de incassosector is er juist bij gebaat dat mensen niet betalen. Anders verdienen ze niks. Stel, je hebt een betalingsachterstand van 1.000 euro. Op het moment dat een incassobureau aan het werk gaat, berekent die 15% incassokosten aan jou door, dat is 150 euro. Maar als de betaling uitblijft en het wordt een gerechtelijke procedure, komt daar zo nog eens 1.000 euro bij. Dus daar sturen sommige incassobureaus en deurwaarders bewust op aan. Veel mensen hebben echter niet één incassobureau achter zich aan, maar wel 14 of 15. Als die allemaal een gerechtelijke procedure starten, is het klaar. Dan kom je er niet meer uit. En de leverancier? Die kan soms 10 jaar wachten op zijn geld door alle hoge kosten, en de klant is hij vaak kwijt.”

Klinkt als big business.

“De incassosector is een industrie van 600 bedrijven met 7.000 medewerkers die jaarlijks meer dan een miljard euro omzetten, wat bijna allemaal nieuwe schulden betreft. Ieder jaar weer. Voor opdrachtgevers rollen de incassobureaus en deurwaarders de rode loper uit, maar voor de schuldenaren doen ze niets. Sterker nog, de sector maakt hun problemen groter. Terwijl ze wel hun geld verdienen aan deze mensen. ‘Hadden ze maar eerder moeten betalen,’ zeggen ze dan letterlijk.”

Jij zegt: zet die incassosector aan de kant.

“Dat zou beter zijn dan zo doorgaan. Dan blijven er wat facturen onbetaald, en er ontstaat wellicht wat chaos, maar het zou een enorm probleem oplossen. Waar het me om gaat, is dat het gewoon niet duidelijk genoeg is wat voor kwaad de incassosector doet. Feitelijk doet ze ook niets verkeerd. Leveranciers worden beschermd tegen wanbetalers door wet- en regelgeving en daar houden de incassobureaus zich aan. Of liever: daar verschuilen ze zich achter. Want inmiddels hebben bijna 2 miljoen Nederlanders serieuze financiële problemen. Het neemt epidemische vormen aan. Dan kun je niet meer zeggen: ik dien mijn opdrachtgever en verder doe ik niks.”

Daarom pleiten jullie voor sociaal incasseren.

“Ja. We moeten af van het principe eigen schuld, dikke bult. In Nederland schatten we de zelfredzaamheid van mensen veel te hoog in. Ze hebben hulp nodig, geen partijen die als hyena’s om hen heen staan om ze hun laatste centen afhandig te maken. Op zich is er goede schuldhulpverlening vanuit de gemeenten. Maar het is heel lastig om mensen te bereiken en ze naar de hulpverlening te krijgen. Mensen zijn bang en hebben weinig vertrouwen in de overheid. Je moet er dus eerder bij zijn, voordat het uit de hand loopt. Als incassobureau heb je eigenlijk de perfecte ingang. Wij vonden daarom dat er een sociaal incassobureau moest komen dat tegen betalingsachterstanden is. Dat is Faircasso. Wij helpen opdrachtgevers hun klanten weer financieel gezond te maken.”

Hoe doe je dat?

“Door huisbezoeken te doen, voordat je iets gaat incasseren. En als het toch tot incasso komt, doe je er alles aan om in contact te komen met iemand. Want uit dat contact komt een verhaal en daaruit vaak een oplossing. Dat kan een passende betalingsregeling zijn, of kwijtschelding, maar liever geen gerechtelijke procedure. We voorkomen niet alleen procedures, maar herstructureren ook de regelingen bij andere schuldeisers, om te voorkomen dat het daar misgaat. Gemiddeld genomen liggen 20-30% van de schulden in Nederland bij de deurwaarder. Bij ons is dat minder dan 2%. Daarmee tonen we aan dat het echt anders kan. De incassotak hebben we ondergebracht in een stichting. Geld dat we overhouden in het incassowerk, vloeit terug naar schuldhulpcoördinatie. Want dat is wat we mensen daarnaast aanbieden. Samen met de persoon in kwestie brengen we zijn of haar financiële situatie in kaart, kijken we wat nodig is en zorgen we dat er hulpverlening komt. Er is veel behoefte aan persoonlijke begeleiding, merken we. Mensen hebben niet langer het gevoel dat ze er alleen voor staan.”

Gaat het lukken met die missie, denk je?

“Heel Nederland aan het sociaal incasseren? Ik denk het wel. Bij de grote partijen in de incassosector is een soort besef aan het groeien dat het anders moet. De intentie is er, helaas maken ze het nog niet waar in de praktijk. Maar we zijn met ze in gesprek, net als met overheidsorganisaties als het CJIB, AFM, ACM, de DUO en opdrachtgevers als duinwaterbedrijf Dunea. Onder andere zorgverzekeraar Achmea en het Rotterdamse energiebedrijf Greenchoice zijn om, daar werken we al voor. En uiteindelijk begint de verandering daar, bij de overheid en de schuldeisers. Als die zeggen tegen de grote incassobureaus: zo gaan we dat niet meer doen, dan moeten ze wel veranderen. We zouden ook moeten toewerken naar een situatie waarin er minder incassobureaus, dus minder schuldeisers zijn. De overheid denkt erover om alle overheidsvorderingen via het CJIB te laten lopen. Dan heb je daar in ieder geval 1 loket. En wij kunnen met z’n allen ook iets doen: meer naar elkaar omkijken. Ik denk dat dat echt nodig is. Mensen zijn eenzaam en schamen zich voor schulden. Samen kunnen we Rotterdam socialer maken. Misschien lastig, maar niet onmogelijk.”  
WARM gesprek met Archell

WARM gesprek met Archell

door | okt 12, 2018 | actueel, Verschilmakers

Het grote publiek kent de Rotterdamse storyteller Archell Thompson van zijn voorstelling ‘de Naakte Antilliaan’. Maar door de gemeente en andere instanties wordt hij gevraagd om mensen in de armere wijken van de stad te motiveren en verder te helpen. Archell is erbij 17 oktober op Wereldarmoededag in de Pauluskerk. Hij vertelt dan over de Poverty Escape, een spel dat hij bedacht om mensen in organisaties te laten ervaren hoe het is om weinig geld te hebben.

Je bent een soort hulpverlener, maar dan anders. Hoe pak je het aan?

“Ik werk nu zo’n vier jaar in Rotterdam Zuid en kom bij veel mensen thuis. Mijn aanpak is simpel: persoonlijke aandacht. Het is mijn doel om ze bewust te maken van hun situatie en hun eigen kracht: waar sta je, wie ben je, wat kun je? Ik neem ruim de tijd en ga niet zitten schrijven. Je verhaal kunnen vertellen is het begin van álles. Dat is zo belangrijk. Dus ik luister. En vertel ook over mijn achtergrond. Want er is veel schaamte. Mensen vertellen niet graag dat ze geen werk hebben, of dat ze arm zijn. Maar als ik open ben over waar ik me voor schaam, zijn zij dat ook. Zo maak je echt contact. Pas als het contact er is, gaan we ‘t hebben over wat iemand nodig heeft. Waar iemands creativiteit ligt. Dan volgt dat werk meestal ook vanzelf.”

Heeft die schaamte ook te maken met vooroordelen?

“Tuurlijk. We oordelen constant. Als we een arm iemand op dure schoenen zien lopen, vinden we daar direct iets van. Ik deed dat ook. Tot ik op een dag bij een vrouw thuiskwam. Ze zat in de schuldhulpverlening, met twee kinderen. Haar lamp was stuk en ze ging naar de winkel om een gloeilamp te kopen. ‘Waarom geen spaarlamp,’ zei ik, ‘dat is duurzaam.’ We kregen een discussie. Ik veroordeelde haar. Zij voelde dat. Ze gooide 5 euro op tafel en zei: ‘Dit heb ik voor de hele week. Als ik daar een spaarlamp van koop, hou ik nog maar 3 euro over om te eten. Een gloeilamp kost 50 cent. Wat zou jij doen? Wow, dacht ik, jij bent aan het overleven. Dan denk je niet aan de lange termijn. Als je je niet kunt voorstellen hoe dat is, kun je deze mensen nooit bereiken. Ons hulpverleningssysteem houdt daar geen rekening mee. Ik wilde er iets aan doen, maar erover praten is niet genoeg. Dan vergeten we het weer. Je moet het zelf ervaren. Zo kwam ik op de Poverty Escape.”

Wat is die Poverty Escape precies?

“Het is een groepsspel. Je wordt in een huis gezet, waar je gedurende 3, 6 of 8 uur ‘woont’. Er zijn 10 verschillende karakters. Iedereen speelt een rol en er gebeurt van alles. De acceptgiro’s komen binnen, er zijn deurwaarders, je wordt van het kastje naar de muur wordt gestuurd door de hulpverlening. Als je de rekeningen niet kunt betalen, word je uit je huis gezet. Je merkt dat deelnemers zich erg inleven. Ze worden onzeker en doen dingen die ze normaal niet zouden doen. Gestolen spullen kopen, of frauderen. Enkel en alleen om te overleven. Het is heel confronterend. Daarom is er ook altijd een ervaringsdeskundige bij. We hebben de Poverty Escape gedaan met teams van de gemeente Rotterdam, Amsterdam en Den Haag, en de politie. Ik ben in gesprek met een woningcorporatie en een bank. Het zou goed zijn als meer bedrijven dit als teamuitje zouden doen. Incassobureaus bijvoorbeeld. Je inlevingsvermogen groeit er echt van.”

Warm Rotterdam paginagroot in de NRC

Warm Rotterdam paginagroot in de NRC

door | jul 16, 2018 | actueel

Dit voorjaar werd Warm Rotterdam geselecteerd voor de NRC Charity Awards, samen met twintig andere ‘goede doelen’ in Nederland. Iris Schep en Daan Coelman, studenten aan de Willem de Kooning Academie, mochten daarom voor ons een mooie advertentie ontwikkelen. Deze stond 2 augustus paginagroot in de NRC.
Er kan er maar een de winnaar zijn: in Augustus won de Endometriose stichting de Charity Award. Maar de campagne heeft ons veel goeds gebracht: veel reacties zijn binnen gekomen via de website, van mensen die willen meedoen en meedenken, of die op de hoogte willen blijven van ons werk. Daar zijn we blij mee!
Iris en Daan kregen de opdracht om een advertentie te maken om de bewustwording over armoede in Rotterdam te vergroten. De Markthal trekt veel toeristen en is een geliefde plek voor ‘rijke’ Rotterdammers. Voor veel mensen is de Markthal echter onbetaalbaar. Een deel van de gewone zaterdagmarkt, aan de voet van de Markthal, moest wijken voor de komst van het nieuwe stadsicoon. De campagne toont het contrast tussen het imago van Rotterdam (hip & booming) en het ‘echte’ Rotterdam, waarin veel mensen dagelijks worstelen om rond te komen.

Iris Schep en Daan Coelman (links) en de campagne van Iris en Daan (rechts) 

Beata Elistrina van Raemdonck

Beata Elistrina van Raemdonck

door | jul 10, 2018 | actueel, Ervaringsdeskundigen

Ik ben in armoede opgegroeid. Tijdens de viering van As-woensdag werd mij gevraagd: “Vasten jullie uit religieuze overtuiging?” Dan zei ik: “Nee. Wij vasten elke maand, omdat na drie weken het geld op is.”
Mijn ouders zijn in 1955 Indonesië uitgezet, toen Soekarno aan de macht kwam. Vlak daarna ben ik in Zandvoort geboren. Na talloze verhuizingen belandde ik dertig jaar geleden in Rotterdam. Ik kreeg twee kinderen en deed veel vrijwilligerswerk waaronder in de vrouwenopvang, slachtofferhulp en op het gebied van armoede en huiselijk geweld.
In 2007 ging ik scheiden. Ik kreeg te maken met de uitkeringsinstanties. Vanuit mijn werk kende ik de regels. Toch was het niet makkelijk. Nog steeds niet. Ik solliciteer op allerlei functies, maar word nergens uitgenodigd. Te oud denk ik.
Toen mijn zoon 18 werd, ben ik honderd euro per maand gekort. Maar mijn zoon heeft geen eigen inkomen. Hij leent geld om te kunnen studeren. Ik krijg nu 992 euro per maand. De afgelopen jaren zijn de vaste lasten alleen maar toegenomen. Dan moet je elk dubbeltje drie keer omdraaien.
De hoge vaste lasten zijn amper op te brengen. Zoals de heffingen en belastingen. Een meer-persoonshuishouden betaalt elk jaar 328 euro aan de gemeente voor afvalstoffen en rioolheffing. Het scheelde dat we die afvalstoffenheffing niet hoefden te betalen. Aan de waterschappen betaal je nog eens 154 euro elk jaar. Daar is een kwijtschelding van 99,70 blijven bestaan voor minima. Maar twee jaar gelden nog werd alles kwijtgescholden.
Arm zijn is erg slecht voor het milieu. Je bent gedwongen om goedkope producten aan te schaffen, die zijn vaak niet duurzaam. Ik besteed veel tijd aan boodschappen doen. Elke week ga ik verschillende winkels af voor aanbiedingen. Het is jammer dat ik geen boodschappen kan doen bij de  lokale buurtwinkels, de groenteboer en de slager. In arme wijken is het hele aanbod verschraald. Armoede doet iets met de wijk. Juist de lokale buurtwinkeltjes zijn belangrijk voor de binding tussen mensen.
Voor het vele goede werk dat Beata in Alexanderpolder verricht heeft zij in 2016 de Mia van Ieperenprijs ontvangen.

Presentatie Manifest Rotterdam Schuldvrij!

door | mrt 15, 2018 | actueel

Op woensdagavond 14 maart 2018 presenteerden we het Manifest ‘Rotterdam Schuldvrij!’ in een bomvolle Pauluskerk. We overhandigden het Manifest aan acht politieke fracties. Schulden zijn een groot problemen en drijven mensen diep de armoede in. Ruim 100.000 stadgenoten hebben schulden. Ruim een kwart daarvan heeft schulden die zo groot zijn dat ze niet of nauwelijks nog kunnen worden afgelost. Tegelijkertijd bereikt maar 8% van de mensen de gemeentelijke Kredietbank. Hulp is voor veel mensen onbereikbaar.
Manifest Rotterdam Schuldvrij!
Het Manifest doet vijf aanbevelingen om de grote schuldenproblemen in Rotterdam op te lossen:

  1. Zorg voor samenhang: geef de overheid 1 gezicht voor schuldhulpverlening. Geef mensen met schulden een individuele, professionele hulpverlener, op basis van hun hulpvraag en van hun individuele situatie. Rust de wijkteams toe om schulden eerder te herkennen en op tijd door te verwijzen naar de schuldhulpverlening. Signalen van woningbouwverenigingen of van nutsbedrijven moeten serieus worden opgevolgd.
  2. Maak het aanvraagproces voor een schuldregeling veel eenvoudiger. Verlaag de drempels. Geef meer bekendheid aan de Vraagwijzers en aan de dienstverlening.
  3. Geef meer mensen een perspectief op een schuldvrij bestaan. Ook mensen met een hypotheek of een eigen huis, mensen met een inkomen, mensen met een bedrijf, mensen die net gescheiden zijn en wiens boedel nog niet verdeeld is en anderen die een kleinere schuld hebben, moeten in aanmerking kunnen komen voor effectieve hulp. Daarnaast moeten mensen een perspectief hebben op de aflossing van hun schulden binnen een redelijke termijn of op kwijtschelding.
  4. Stop met het beboeten van schulden en stop met het berekenen van rente op uitstaande schulden van de gemeente.
  5. Stop de wanpraktijken bij de incassobureaus. Verzeker dat Rotterdamse gemeentelijke schulden niet verhandeld worden aan derden. Rotterdam doet zaken met 1 incassobureau dat geen winsten maakt aan andermans schulden.

Tot slot: om de resultaten na een nieuwe raadsperiode goed te evalueren, is het belangrijk om op het moment van aantreden rechtvaardige criteria af te spreken en een nulmeting te laten uitvoeren door een onafhankelijke organisatie, onder gezag van het nieuwe college.

Hoogste tijd voor actie 

Om de politiek te bewegen tot maatregelen presenteerde Warm Rotterdam het Manifest Rotterdam Schuldvrij aan de politieke fracties. Dominee Dick Couvée overhandigde het Manifest aan Josine Strörmann (SP), Kevin van Eikeren (PvdA), Alex Hallema (CDA), Jasmine Foullani (Nida), Munish Ramlal (D66), Lies Roest (GL), Setkin Sies (CUSGP) en Pascal Lansink Bastemeijer (VVD).

Politiek zegt toe: over een half jaar nemen we de stand van zaken op.

De politici zegden toe zich sterk te zullen maken om de problemen echt aan te pakken. Zij nodigden Warm Rotterdam, de Pauluskerk en het publiek uit over een half jaar de stand van zaken op te nemen. Daar gaan wij ze aan houden!
Voorafgaand aan de presentatie van het Manifest deed onderzoeksjournalist Thomas Muntz uit de doeken hoe de handel in schulden mensen diep het moeras in drijft en opzadelt met torenhoge schulden, die zij onmogelijk nog kunnen aflossen. “Het is heel duur om arm te zijn”, aldus Muntz. “Maak het verdienmodel van bedrijven die schulden opkopen onaantrekkelijk.”
Wil Tiemeijer besprak het WRR-rapport: ‘Eigen Schuld?’ en liet onder meer zien hoe stress mensen in een overlevingsstand zet en ervoor zorgt dat zij andere, vaak onverstandige beslissingen maken. Kees de Waijer, van de Rotterdamse Rekenkamer, analyseerde het Rotterdamse gemeentebeleid. In 2015 lukte het slechts 8% van de mensen met schulden om een aanvraag te doen bij de Gemeentelijke Kredietbank Rotterdam. Terwijl we allemaal weten dat boete op boete en rente op rente de schulden razendsnel doen toenemen. “Maak  het aanvragen van schuldhulp eenvoudiger, zorg voor individuele begeleiding, let beter op signalen uit de wijk en stel je pro-actiever op”, was zijn advies.