Bea: ‘Het sociale isolement van mensen in armoede wordt steeds groter’

Bea: ‘Het sociale isolement van mensen in armoede wordt steeds groter’

Ervaringsdeskundige Bea werd in 2007 van de ene op de andere dag alleenstaande moeder door een scheiding. Dat bracht haar in de financiële problemen. Hoewel ze zich al jaren bezighield met armoedeproblematiek, begreep ze pas hoe erg het was toen ze het aan den lijve ondervond. ‘Het heeft me gestimuleerd om te proberen zoveel mogelijk op het gebied van armoede te veranderen.’

Bea zet zich al zo’n dertig jaar in als vrijwilliger op de thema’s armoedebestrijding, sociaal isolement en huiselijk geweld. Via de cliëntenraad heeft ze gratis openbaar vervoer voor ouderen weten te regelen. ‘In 2011 maakten we met de cliëntenraad kennis met Marco Florijn, die net was benoemd tot wethouder Werk, Inkomen en Zorg in Rotterdam’, vertelt Bea. ‘Tijdens het voorstelrondje vertelde ik dat ik gratis openbaar vervoer voor ouderen zou willen, in het kader van armoedebestrijding. Later kreeg ik een telefoontje dat het er kwam, ik was zo blij!’

Al op jonge leeftijd kwam Bea voor haar rechten op. “Op mijn 21e werkte ik bij een benzinepomp’, vertelt ze, ‘waar ik alles deed, van werk in de garage tot de boekhouding. Ik moest wel pensioen afdragen voor een 21-jarige collega, maar niet voor mij. Ik vroeg aan mijn baas waarom niet. Toen bleek ik als vrouw geen pensioenrecht te hebben. Na navraag bleken alleen vrouwelijke ambtenaren pensioenrecht te hebben. Met de vrouwenbond zijn we toen vier jaar lang actie gaan voeren. Toen ik 25 was kregen ook vrouwen in andere sectoren pensioenrechten.’

Naar elkaar omkijken

Naast alle adviezen die ze geeft, helpt Bea mensen ook direct met eten, drinken en spullen. ‘Zelf heb ik ooit meegemaakt dat iemand me een week voor de kerst twee tassen vol eten kwam brengen’, vertelt ze. ‘Daar heb ik toen echt om moeten huilen. Het ontroert me nog steeds. Het is zo belangrijk dat mensen naar elkaar omkijken. Daarom heb ik een voorraadkast vol eten in huis en twee koelkasten en vriezers vol. Mensen uit de buurt die het nodig hebben weten me te vinden. Ik kan ze direct te eten meegeven.’

Hoeveel mensen Bea precies helpt is lastig te zeggen. ‘Het wisselt heel erg, maar iedere week komt er wel iemand langs’, zegt ze. ‘Laatst kwam er in de vroege ochtend een vrouw die niets had om aan haar kinderen mee naar school te geven, dus ik heb meteen wat gegeven. Ik vraag nooit om bewijs, want mensen komen niet voor de lol bij me aankloppen.’ Bea deed al die boodschappen voor anderen allemaal zelf, maar ze krijgt ook regelmatig boodschappenkaarten om uit te delen. ‘Ik houd dan financieel zelf meer over’, zegt ze, ‘en het scheelt een heleboel sjouwen!’

Kerstcadeautjes

Boodschappen uitdelen is maar een van de vele activiteiten die Bea onderneemt. ‘In december hoor ik vaak dat opa’s of oma’s niet ingaan op uitnodigingen van hun kinderen om kerst te komen vieren, omdat ze geen geld hebben voor cadeautjes voor de kleinkinderen’, legt Bea uit. ‘Met vrijwilligers maak ik tasjes met cadeautjes voor hen, zodat ze toch durven gaan en niet alleen hoeven te zijn met kerst.’ 

Die eenzaamheid helpt Bea ook bestrijden met het haar kerstkaartenproject. ‘Het sociale isolement wordt steeds groter bij mensen die in armoede leven’, zegt Bea. ‘Daarom kunnen ze via de Voedselbank in december een kerstkaart met kerstzegel krijgen. Vrijwilligers die houden van fröbelen hebben die kaarten gemaakt. Mensen zijn daar heel blij mee, vorig jaar was er iemand die al vijf jaar geen kaartje naar zijn moeder had kunnen sturen.’

Ervaringsdeskundige Jurrien: ‘Praten, praten, praten – dat heeft me uiteindelijk geholpen’

Ervaringsdeskundige Jurrien: ‘Praten, praten, praten – dat heeft me uiteindelijk geholpen’

Enorme stapels ongeopende post en een continue angst voor de deurwaarder: ervaringsdeskundige Jurrien weet precies hoe het voelt om met schulden te leven. Nadat een hulpverlener hem uit de problemen had geholpen, besloot Jurrien om aan de slag te gaan als Budgetmaatje. Als geen ander weet hij hoe belangrijk het is om te praten over je problemen, hoe erg ze ook zijn.

Trigger warning: zelfmoord

Contact maken, dat is het eerste wat Jurrien doet als vrijwilliger bij Budgetmaatje. ‘De schulden liggen er meestal al een paar jaar, dus die lopen niet weg’, vertelt hij. ‘Belangrijker is dat mensen eerst even hun verhaal kwijt kunnen en dat ze je vertrouwen. Want je zit zo een paar jaar lang diep te graven in hun financiële situatie. Die hulp moet je dus ook willen. Als iemand de hulp niet aanvaardt, dan gaan we verder om iemand anders te helpen.’

Langdurige hulp

Tot drie jaar lang gaat Jurrien één keer per week bij iemand langs om diegene uit de schulden te helpen. Jurrien helpt twee cliënten tegelijk. ‘Ongeveer een uur per week ga ik bij die mensen thuis langs’, legt hij uit. ‘We beginnen altijd met de post. Vaak ligt er een hele stapel ongeopende post. Ik pak het stap voor stap aan. Soms vraag ik of ze de brieven alleen maar willen open maken. De volgende keer om ze er allemaal uit te halen. Daarna gaan we alles sorteren, op afzender en op datum. Alleen de nieuwste brieven zijn belangrijk, de rest kan vaak al weg. Dat geeft al veel rust bij mensen. Niet die hele stapel staat voor je schulden, maar alleen het deel dat overblijft.’

Angst voor brieven

De angst voor post is hardnekkig. Jurrien helpt soms ook mensen alleen daarbij. ‘Op een gegeven moment hielp ik een jongedame die niet naar de brievenbus in de portiek durfde’, vertelt hij. ‘Iedere vrijdag ging ik bij haar langs om samen – letterlijk aan de hand – beneden de post uit de brievenbus te halen. Tot ze een keer op woensdag een berichtje stuurde: ze had zelf de post al gepakt! Jaren later, ze had alles op de rit, stuurde ze me een foto van haar eerste kindje. Zo mooi dat je op die manier een band opbouwt met mensen.’

Schulden en zelfmoordgedachten

Jurrien schroomt niet om zijn eigen verhaal te delen, want daardoor voelen mensen dat hij hen begrijpt. ‘Zelf ben ik door een vechtscheiding diep in de schulden geraakt’, vertelt Jurrien. ‘Ik verloor alles wat ik had en zag ook mijn kinderen nooit meer. Ik was naar een chalet verhuisd en werkte bij de catering van een luchtvaartmaatschappij. Maar dat was een erg stressvolle baan. Vijf minuten voordat een vlucht vertrok, moest je soms nog maaltijden regelen. Vaak door fouten die een ander maakte. Dat alles bij elkaar brak me op. Ik wilde er een eind aan maken.’

Een hulpverlener van de crisisdienst wist Jurrien te helpen. ‘Na een noodkreet kwam hij meteen langs om met te praten’, vertelt Jurrien. ‘Hij bleef maar praten en praten en praten en dat heeft me heel erg geholpen. Gelukkig kon hij me uiteindelijk ook helpen om mijn financiële situatie op orde te krijgen. Ik ben hem eeuwig dankbaar voor zijn hulp. Door hem realiseer ik me hoe belangrijk het is om over je problemen te praten.’

Jurrien is dan ook bezig met een samenwerking met 113 Zelfmoordpreventie, want als geen ander weet hij hoe schulden tot ernstige depressieve gevoelens kunnen leiden. ‘Als Budgetmaatje hoor ik hoe wanhopig mensen soms kunnen zijn’, vertelt hij. ‘Maar de link tussen schulden en zelfmoordgedachten wordt nog niet altijd gelegd. Daarom zijn er vanuit 113 cursussen over schulden en zelfmoord, waar ik ook mijn verhaal vertel. Er komt gelukkig steeds meer aandacht voor.’

Kamp je met zelfmoordgedachten? Neem contact op met 113 voor directe hulp. Bel gratis met 0800-0113 of ga naar www.113.nl